Kentsel Kimliğin Edilgen Belirleyeni: Özelleştirme ve Özelleşme Uygulamaları, Ankara

Passive Determinant of Urban Identity: de jure-Privatization and de facto-Privatization Practices in Ankara

Authors

Keywords:

Kentsel kimlik, özelleştirme, özelleşme, sürdürülebilirlik, Ankara

Abstract

Kentsel kimlik, çeşitli disiplin alanlarında yaygın olarak çalışılmış bir kavramdır. Kavramın tanımlaması ve tartışması fiziki, tarihi, sosyo-ekonomik ve kültürel bileşenlerle yapılabilmektedir. Özelleştirme ve özelleşme uygulamaları, Türkiye’deki kentlerin oluşum ve evrilme sürecinde 1980’li yıllardan sonra temel bir kırılma yaratmıştır. Söz konusu kırılma kentlerin kimliğine etki etmesine rağmen, bu girdinin kentsel kimlikle olan ilişkisi dikkate alınmamış ve ilgili disiplinlerce irdelenmemiştir. Girdinin edilgen konumu ve çeşitliliği, etkisinin algılanmasını engellemektedir. Makale; imar hareketleriyle başka Cumhuriyet kentlerine örnek olması planlanan başkent Ankara ve diğer kentlerin kentsel kimlik sorunsalına dairdir. Bu çerçevede; makalenin amacı, özelleştirme ve özelleşme uygulamalarının kentsel kimliği belirleyen edilgen bir belirleyeni olduğu savı üzerinden, bu uygulamalar yoluyla mekânın (yeniden) üretiminin kentsel kimliğe etkilerinin sürdürülebilirlik bağlamında araştırmasını ve eleştirel değerlendirmesini yapmaktır. Makalede, seçkili örneklem yoluyla özelleşme ve özelleştirme uygulamalarının Ankara kentinin kimliğine olan etkinin araştırması ve betimsel incelemesi yapılmaktadır. Makalenin hedefi; başkent kimliğindeki erozyona bağlı olarak, kentsel kimliğin oluşumu ve etkileşiminde bu konuya dair bir farkındalık yaratmaktır. Sonuç olarak, edilgen bir girdi olan özelleştirme ve özelleşme uygulamalarının postmodern çağın parçalı ve muğlâk kentsel kimlik oluşumundan öte, Başkent Ankara’da bir kimlik kaybı ve kimliksizlik hali yarattığıdır.

Anahtar Kelimeler: Kentsel Kimlik, Özelleştirme, Özelleşme, Sürdürülebilirlik, Ankara.

References

Ajiboye, J. O. (2021). Kentsel büyüme kontrol ve yönetim mekanizmalarının morfolojik analizi: Abuja, Amsterdam ve Ankara örnekleri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı.

Akkoç, Y.S. (2018). Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliğine Etkileri, Çağdaş Yerel Yönetimler, 27(1), 23-51.

Altaban, Ö. (2004). Ankara Metropoliten Alan Planlama Deneyimi: 1970–1984 Nazım Plan Bürosunun Kuruluşu, Örgüt Yapısı, Planlama Yaklaşımı ve Sorunlar, Planlama, 4, 32-39.

Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABŞB). (1987). Ankara 1985’den 2015’e, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Çalışma Grubu, ABŞB EGO Genel Müdürlüğü.

Ankara Metropoliten Nazım Planlama Bürosu (AMNPB). (1982). 1990 Ankara Nazım Planı Raporu, Ankara.

Arbak Erdem, A. Ş. (2005). An Analysis On the Transformation Of Urban Identity: Case Study Of Bodrum. (Unpublished Ph.D. Dissertation). METU Department of City and Regional Planning, July, Ankara.

Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş Toplum (Çev. Y. Alogan), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.

Bettencourt, L. M. A.; Lobo, J., Helbing, D., Kühnert, C. and West, G. B. (2007). Growth, innovation, scaling, and the pace of life in cities, National Academy Sciences, 104, 7301-7306.

Bilsel, G. (2002). Kent Kültürü-Kültürel Süreklilik-Kimlik Sorunsalı ve Yaşanılası Kentsel Mekân Kavramı Üzerine, Kentleşme ve Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri, Adana Kent Konseyi Yerel Gündem 21, Yayın No: 5, Adana.

Çöl, Ş. (1998). Kentlerimizde Kimlik Sorunu ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek İçin Bir Yöntem Denemesi (Basılmamış Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Demirsoy, M. S. (2006). Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliği Üzerindeki Etkisi (Basılmamış Kentsel Tasarım Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı.

Ege Postası, İbrahim Alpaslan, (Alpaslan, 2018) Erişim Adresi (07.06.2018): http://m.egepostasi.com/ default.asp?page=haber&haberid=189008 [Erişim tarihi:04.06.2019

Eren, Ş. G. (2007). Impacts of Privatization on Urban Planning: The Turkish Case (Ankara), (Unpublished Ph.D. Dissertation), METU Department of City and Regional Planning, July, Ankara.

Eren, Ş. G. (2009). Ankara’da bir Kamu Arazisinin Özelleştirilmesi Değişen Kentsel Mekânın (Yeniden) Üretim Süreci ve Kentsel Kimlik, Mimarlar Odası Bülteni.

Ersoy, M. ve Keskinok, H. Ç. (1997). Küreselleşme ve Yerelleşme, Ada Kentliyim. 3(9), Şubat-Mayıs 1997/1.

Facebook, Eski Ankara Resimleri Meraklıları Platformu. Erişim Adresi (20.06.2019): Facebook.com

Fainstein, N. I. ve Fainstein, S. S. (1985). Is State Planning Necessary for Capital? The US Case, International Journal of Urban and Regional Research, 9 (4), 485–507.

Güleç Solak, S. (2017). Mekân-Kimlik Etkileşimi: Kavramsal ve Kuramsal Bir Bakış, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1). 13-37. ISSN: 1624-7215.

Günay, B., Erkal, F. ve Kıral, Ö. (2005). Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı: 1986–2006 Koruma Planından YENİLEme Planına, Planlama, 4, 34–49.

Gür, Ş. Ö. (2009). Dönüşen Topraklarda Kent Kimliği, Dosya Ankara, Kent kimliği mekansal-kültürel değişim. 12-15.

Güven, S. (2015). Postmodern kimliklerin kurulumu. Selçuk İletişim, 9 (1), 266-286. https://doi.org/ 10.18094/si.33671.

Güvenç, B. (2000). Türk Kimliği, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.

Hogan, T., Bunnell, T., Pow, C., Permanasari, E. ve Sirat, M. (2012). Asian urbanisms and the privatization of cities, Cities, 29, 59-63.

İncedere, L. (2022). Kentsel mekânda ayrışma: Mahalle ölçeğinde bir İnceleme-İzmir Örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (81), 127-140. https://doi.org/10.17211/ tcd.1187112.

Karaduman, S. (2010). Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü, Journal of Yaşar University, 17(5), 2886-2899.

Kaymaz, I. (2013). Urban Landscapes and Identity. Advances in Landscape Architecture, 739-760.

Keleş, R. (2001). Küreselleşme ve yerel yönetimler. Cevat Geray’a Armağan. No:25 (ss. 563-574). Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları.

Kellner, D. (1995). Media Culture: Cultural Studies, Identity and Politics, Between the Modern and the Postmodern. London: Routledge.

Keskinok, H. Ç. (1997). State and the (Re) Production of Urban Space, METU Faculty of Architecture Press, Ankara.

Keskinok, H. Ç. (2012). Kentlerde Kamusal Mekânların Üretilmesi Sorunu: Bağlamını Yitiren Kentler. Mimarlık, 364, Mart-Nisan. TMMOB Mimarlar Odası yayını. 8-9.

Keskinok, H. Ç. ve Ersoy, M. (Ed.) (2000). Mekân Planlama ve Yargı Denetimi, Ruşen Keleş, H. Çağatay Keskinok, Melih Ersoy, Belma Tekinbaş, Baykan Günay, Emre Madran, Tarık Şengül, Yargı Yayınevi, (s. 336–349), Ankara, Ekim.

Kıray, M., (1998). Gecekondu: Azgelişmiş Ülkelerde Hızla Topraktan Kopma ve Kentle Bütünleşememe, Kentleşme Yazıları, İstanbul. Bağlam Yayınları. 90-104.

Kurt, N. (2011). Kent Hizmetlerinin Geleceğinde Kentsel Sorumluluklar ve Kent Kültürünün Geliştirilmesi Stratejileri, Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 263-278.

Lang, J. (1987). Creating Architectural Theory, The Role of the Behavioral Science in Environment Design, Van Nostrand Reinhold Company, New York.

Lefebvre, H. (1996). The Production of Space, Blackwell Publications, Oxford.

Lozano, E. E. (1990). Community design and the culture of cities: The crossroad and the wall. Cambridge University Press.

Lynch, K. (1984). Good City Form. Cambridge, Mass.: MIT Press.

Mimarlar Odası. (2019). Erişim Adresi (18. 06. 2019): http://www.mimarlarodasiankara.org/index.php? Did=10159

Oktay, D. (2002). The quest for urban identity in the changing context of the city, Northern Cyprus, Cities, 19 (4), 261–271.

Oktay, D. (2011). Kent Kimliğine Bütüncül Bir Bakış, İdealkent, 3, Mayıs, 8-19. ISSN: 1307-9905

Özer, B. (1993), Kültür, Sanat, Mimarlık, Yem Yayın. İstanbul.

Polat, İ. (1976). Kentsel Dönüşümün “İktidar” Kritiği, Tüm Bel-Sen, Bülten. Ekim/Kasım, 22.

Relph, E. C. (1976). Place and Placelessness. London: Pion.

Saçlı, A. (2022). Küreselleşmenin Mekânsal Etkileri ve Kent Kimliği, İdealkent, 37(13), 3, 2108-2128.

Salıcı, A., Altunkasa, M.F. ve Karcıoğlu, N. (2012). Tarihi Kent Kimliğinin Canlandırılmasında Kentsel Dönüşümün Etkisi: Antakya Kenti Örneği. Altıncı Oturum. Arazi Yönetimi Günleri Bildiriler Kitabı. 16-17 Kasım 2012. Harita ve Kadastro Mühendisleri İstanbul Şubesi. 120-125.

Sander, M. (2016). Shanghai Suburbia: Expatriate teenagers’ age-specific experiences of gated community living, City, Culture and Society, 7, 237-244.

Schubert, D. (2019). Cities and plans–the past defines the future. Planning Perspectives, 34 (1), 3–23. https://doi.org/10.1080/02665433.2018.1541758

Shatkin, G. (2008). The City and the Bottom Line: Urban Megaprojects and the Privatization of Planning in Southeast Asia, Environment and Planning A: Economy and Space. 40. February, 383-401.

Sirel, A. (2005). Tarihi Kentlerde Kimlik Sorunu: Edirne Örneği, I. Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu: Mimar Sinan ve Tarihsel Kimlik, 11–12 Nisan, Trakya Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Edirne.

Staticflickr, (2019). Ankara Altındağ Bentderesi, Erişim Adresi (20.06.2019): https://live.staticflickr.com/ 4140/4857314473_3b19c36968_b.jpg

Tankut, G., Acar, E., Şenyapılı, Ö. ve Soysalan, M. (1996). Kent Kimliği, Açık Oturum. Ada Kentliyim, 6, Haziran-Ağustos, 50-63.

Tekeli, İ. (1987). Kent Toprağında Mülkiyet Dağılımı ve El Değiştirme Süreçleri, Ankara 1985’den 2015’e. ABŞB EGO Genel Müdürlüğü, 87–104.

Topçu (Deniz), K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (2), 1048-1072.

Topçu, M. (2018). Kentsel Yenileme Projeleri ile Değişen Mekânsal Kimlik; Konya Örneği. “DeğişKent” Değişen Kent, Mekân ve Biçim Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu, ISBN: 978-605-80820-1-4

Uçkaç, L. (2006). Kentsel Tasarımın Kent Kimliği Üzerine Etkileri: Keçiören Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 145. Ankara.

Ulu, A. ve Karakoç, İ. (2004). Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi, Planlama, 3, 59-66.

Varol, S. F. (2014). Medyada Yer Alan Temsillerin Kimliklenme Sürecindeki Rolü, The Journal of Academic Social Science Studies, 26, Summer II., 301-313. Doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2398

Woodward, K. (2004). Questioning Identity. Gender, Class, Nation, 13-50.

Yeni Çağ Gazetesi. (2019). Yeni Çağ Gazetesi, Erişim Adresi (24.05.2019): https://www.yenicaggazetesi.com.tr/ seker-fabrikalarinda-skandal-satis-192077h.htm

Yırtıcı, H. (2018). Gazete Duvar, (Hakkı Yırtıcı). Erişim Adresi (04.06.2019): https://www.gazeteduvar.com.tr “Ortak Ev”, 09.05.2018

Zeybek, O. (2017). Kitsch urban landscapes. Inonu University Journal of Art and Design İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 7(16), 96-111. ISSN: 1309-9876, e-ISSN: 1309-9884

Published

2023-10-29

How to Cite

Eren, Şirin G. (2023). Kentsel Kimliğin Edilgen Belirleyeni: Özelleştirme ve Özelleşme Uygulamaları, Ankara: Passive Determinant of Urban Identity: de jure-Privatization and de facto-Privatization Practices in Ankara. Journal of Protected Areas Research, 2(2), 16–36. Retrieved from https://mimarlikbilimleri.com/ojs/index.php/journalofprotectedareasresearch/article/view/26

Issue

Section

Research Articles